Kalifornia - puzzle online

Kalifornia

Kalifornia (ang. California) ( wymowa:/kælɪˈfɔrnjə/) – stan na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, najludniejszy w kraju (39 536 653 mieszkańców w 2017 roku), a trzeci pod względem powierzchni (423 967 km²; po Alasce i Teksasie). Stolicą stanu jest Sacramento, a największymi miastami: Los Angeles, San Diego, San Jose i San Francisco.

Stan znany jest ze zróżnicowanego środowiska przyrodniczego i klimatu, a także z wielowarstwowego i wielokulturowego społeczeństwa.

Terytorium stanu rozciąga się między wybrzeżem Oceanu Spokojnego a górami Sierra Nevada na wschodzie, pustynią Mojave na południowym wschodzie i lasów (z przewagą sekwoi i jedlicy) na północnym wschodzie. Centrum stanu zajmuje Dolina Kalifornijska, jeden z najbardziej wydajnych rolniczo obszarów na świecie. Leżąca na terenie stanu Dolina Śmierci (86 m p.p.m.) jest najniższym punktem w Ameryce Północnej. Na północy Kalifornia graniczy ze stanem Oregon, na wschodzie ze Nevadą, na południowym wschodzie z Arizoną, a na południu z meksykańskim stanem Kalifornia Dolna.

W okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami Kalifornię zamieszkiwały ludy: Pomo, Kostanoan, Jokuc, Czumasz, Mohave (nie mylić z Mohawkami) i Serrano, mówiące językami: na-dene, tano, penutian i hokan-siu. W końcu XVIII w. Kalifornia została skolonizowana przez hiszpańskich osadników i stała się częścią wicekrólestwa Nowej Hiszpanii. W 1821 wraz z innymi terytoriami wchodzącymi w skład wicekrólestwa uzyskała niepodległość i stała się częścią Meksyku. Przez powstanie osadników amerykańskich i wojnę meksykańsko-amerykańską w latach 1846–1848 Kalifornia stała się częścią Stanów Zjednoczonych. W 1850 Kalifornia została przyjęta do Unii jako 31. stan. W XIX wieku, na wieść o odkryciu złóż złota w okolicach San Francisco, wybuchła tzw. Gorączka Złota. Było to przełomowe wydarzenie w dziejach całej Kalifornii. Dzięki masowemu napływowi osadników i poszukiwaczy złota stan zaczął się rozwijać. Wpływ gorączki złota na ten obszar doskonale obrazuje przykład San Francisco – z osady stało się nagle ludnym i prężnym miastem.

Na początku XX wieku Los Angeles stało się centrum amerykańskiego show-biznesu, który do dziś jest wizytówką miasta. Innymi ważnymi dla stanu dziedzinami gospodarki są turystyka, rolnictwo (głównie w Dolinie Kalifornijskiej), przemysł kosmiczny, informatyka i przemysł naftowy.

Gospodarka Kalifornii, mierzona produktem krajowym brutto, jest największa pośród amerykańskich stanów. Gdyby Kalifornia była samodzielnym państwem, byłaby 5. gospodarką na świecie, z produktem krajowym brutto wyższym niż PKB Wielkiej Brytanii.