Instrument dęty blaszany - puzzle online
Instrument dęty blaszany
Instrument dęty blaszany – instrument dęty, którego ustnik, a w większości przypadków także cały instrument, wykonany jest z metalu. Ustnik w instrumentach blaszanych ma kielichowaty kształt o przekroju stożkowym. Cechą charakterystyczną instrumentów blaszanych jest brak stroika, którego rolę przejmują usta grającego podczas przyciskania ich do ustnika.
Do grupy instrumentów dętych blaszanych należą (uszeregowane pod względem wielkości):
trąbka
trąbka sygnałowa
róg (inna nazwa to waltornia)
tuba
sakshorn
kornet
suzafon
helikonDo tej grupy zalicza się również skrzydłówkę. Instrumenty dęte są najstarszą grupą instrumentów obok perkusyjnych. Ich początki sięgają czasów prehistorycznych. Wywodzą się z urządzeń służących wzmacnianiu naturalnego głosu ludzkiego. Pierwszymi takimi próbami zapewne było składanie rąk wokół ust, co kierunkowało dźwięk. Później zaczęto używać w tym celu wszelkiego rodzaju przedmiotów pochodzenia naturalnego. Były to zapewne wydrążone gałęzie drzew, bambusowe rury, muszle i w końcu rogi zwierzęce. Właśnie te ostatnie są w ścisłym sensie poprzednikami wszystkich współczesnych instrumentów blaszanych. Róg, najczęściej bydlęcy, miał optymalny kształt pod względem produkcji dźwięku – stożkowo rozszerzającej się rury. Także materiał rogu, gdy odpowiednio wyprawiony, miał właściwości preferujące go do roli instrumentu. Rogi, z czasem wyposażane w metalowe ustniki, stały się ważnym instrumentem użytkowym w dawnych technikach militarnych, służącym jako urządzenie ostrzegawcze oraz do wydawania komend muzycznych. Na przykład w grobowcach faraona Tutenchamona z okresu 1500 p.n.e. znaleziono trąby wykonane ze srebra oraz z brązu. Były to instrumenty składające się z prostej rury o długości ok. 120 cm z dzwonowatym rozszerzeniem u końca o średnicy 26 cm.
Bezpośrednio z rogu wywodzi się trąbka sygnałowa. Może ona mieć różny kształt – od imitującego róg, przez w różny sposób zwiniętą rurę, aż po formę podobną do współczesnej trąbki. Rogi, często misternie zdobione, oprawiane w szlachetne metale i kamienie, stały się atrybutami militarnej gali. Do dziś używane są w łowiectwie i kolejnictwie. Z innych prehistorycznych instrumentów wyewoluowały inne instrumenty znane z wykopalisk, ikonografii lub są do dziś używane w lokalnych kulturach jednakże bez wentyli. Jako że trąbka sygnałowa, jak wcześniejszy róg, ma stałą i niezmienną długość, zmianę wysokości granego dźwięku można zmieniać jedynie poprzez zadęcie i zmianę ułożenia ust w ustniku. Daje to doświadczonemu instrumentaliście możliwości zagrania dźwięków objętych szeregiem harmonicznym opartych na dźwięku, który jest naturalnym strojem instrumentu. Na trąbce sygnałowej gra się zwykle tylko krótkie i proste melodie tzw. fanfary.
Przełomem w historii rozwoju instrumentów blaszanych stało się wynalezienie wentyli w 1813, które włączały do korpusu instrumentu krągliki, co zwielokrotniło liczbę podstawowych dźwięków, a zatem i sumaryczną liczbę harmonicznych (oddzielny szereg dla każdego dźwięku podstawowego).
