Śruba okrętowa
Śruba okrętowa, śruba napędowa, śruba statku – rodzaj pędnika o napędzie mechanicznym, służący do napędzania statku wodnego. Przetwarza ruch obrotowy wału śrubowego na siłę naporu poruszającą statek.
Spotykane są śruby wyposażone w dwie do siedmiu łopat (najczęściej cztery). Ponadto rozróżnia się śruby stałe, nastawne i składane.
Śruby okrętowe stałe (o stałym skoku) stosowane są w układach napędowych z silnikami nawrotnymi, gdzie prędkość i kierunek poruszania się jednostki (naprzód/wstecz) regulowane są prędkością obrotową i kierunkiem obrotów głównego silnika napędowego statku.
Śruba nastawna (tzw. o zmiennym skoku) daje możliwość zmiany ustawienia kąta natarcia łopat, a więc zwrotu i wartości wytwarzanej siły ciągu. Dzięki temu zachowując kierunek i wartość prędkości obrotowej silnika głównego, poprzez zmianę jedynie kąta wychylenia łopat możliwy jest ruch do przodu lub wstecz ze zmienną prędkością. W przypadku ustawienia łopat w położeniu neutralnym (zerowym) redukowany jest opór stawiany przez śrubę.
Śruba składana często stosowana jest na jachtach żaglowych, gdzie istotną rolę odgrywa opór hydrodynamiczny stawiany przez łopaty śruby. Ich konstrukcja pozwala na złożenie łopat podczas poruszania się pod żaglami oraz ich samoczynne rozłożenie pod wpływem siły odśrodkowej przy obracającym się wale napędowym. Tego typu rozwiązanie jest mało efektywne przy ruchu wstecz, natomiast pozbawiona tej wady jest znacznie bardziej zaawansowana konstrukcyjnie śruba z obrotowymi łopatkami, w której w zależności od kierunku obrotów wału napędowego, ustawienie łopatek śruby samoczynnie zmienia się do ruchu "naprzód" lub "wstecz", a przy nieruchomym wale łopatki ustawiają się "w chorągiewkę".
Śruba napędowa zastąpiła koła łopatkowe.
