Νεφέλωμα
Νεφέλωμα (από το αρχ. ελλ. Νεφέλη, από τη λέξη Νέφος), στην αστρονομία είναι ένα διαστρικό σύννεφο σκόνης, υδρογόνου, ηλίου και άλλων ιονισμένων αερίων. Αρχικά, νεφέλωμα ήταν ένα όνομα για κάθε αστρονομικό αντικείμενο διάχυτου και χαμηλής έντασης φωτός, συμπεριλαμβανομένων των γαλαξιών πέρα από τον Γαλαξία μας. Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας, για παράδειγμα, ονομαζόταν «το Νεφέλωμα της Ανδρομέδας» (και οι σπειροειδείς γαλαξίες σε γενικές γραμμές «σπειροειδή νεφελώματα») πριν να επιβεβαιωθεί η αληθινή φύση των γαλαξιών στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Έντγουιν Χαμπλ και άλλους αστρονόμους.
Τα νεφελώματα είναι χώρος γέννησης άστρων. Η γέννηση των αστέρων συμβαίνει όταν ένα γιγάντιο μοριακό νεφέλωμα, διαστάσεων εκατοντάδων ετών φωτός, που περιέχει κατά 90% άτομα υδρογόνου, 10% άτομα ηλίου, αλλά και βαρύτερα στοιχεία, καθώς επίσης και νερό, αμμωνία και οργανικές ενώσεις, καταρρέει εξαιτίας των δικών του βαρυτικών δυνάμεων. Καθώς καταρρέει και περιστρέφεται όλο και ταχύτερα, λόγω του νόμου διατήρησης της στροφορμής, πλατύνεται και μετατρέπεται σε δίσκο. Στο κέντρο του συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος της ύλης και, έτσι, εμφανίζεται ο πρωτοαστέρας.Οι κλασσικοί τύποι νεφελωμάτων είναι οι εξής:
το διάχυτο νεφέλωμα (νεφέλωμα ανάκλασης, νεφέλωμα εκπομπής και σκοτεινό νεφέλωμα), η ευρύτερη κατηγορία νεφελωμάτων. Επίσης λέγεται και περιοχή ΗΙΙ, δηλαδή περιοχή με ιονισμένο υδρογόνο.
το πλανητικό νεφέλωμα, είναι το νεφελώμα που δημιουργείται καθώς αστέρας μικρής μάζας αποβάλλει τα εξωτερικά τοιχώματά του και μετατρέπεται σε λευκό νάνο. Στην πραγματικότητα είναι και αυτά περιοχές ΗΙΙ, αλλά είναι πιο πυκνές και πιο συμπυκνωμένες από τα διάχυτα νεφελώματα.
το υπόλειμμα υπερκαινοφανούς, το οποίο δημιουργείται μετά από έναν υπερκαινοφανή αστέρα (σουπερνόβα). Αποτελεί ιδιαίτερο τύπο νεφελώματος.
