Λιβελούλα
Οι λιβελούλες είναι έντομα που ανήκουν στην υπόταξη ανισόπτερα (από τα ελληνικά ἄνισος άνισος, «άνισος» και πτερόν πτερόν, «φτερό», επειδή το οπίσθιο πτερύγιο είναι ευρύτερο από το μπροστινό πτέρυγα), η οποία εντάσσεται στην τάξη οδοντόγναθα.
Τα θηλυκά έντομα γεννούν τα αυγά τους κοντά στο νερό ή πάνω στο νερό καθώς και σε επιπλέοντα φυτά. Τα αυγά εκκολάπτονται και κατά το στάδιο της νύμφης τρέφονται με κουνούπια. Οι λιβελούλες περνούν την περισσότερη ζωή τους σαν νύμφες κάτω από την επιφάνεια του νερού. Η τροφή τους αποτελείται από άλλα ασπόνδυλα όπως γυρίνοι και ψάρια. Αναπνέουν μέσα από βράγχια στον πρωκτό και μπορούν να προωθηθούν γρήγορα εκπέμποντας νερό από τον πρωκτό. Μερικές νύμφες κυνηγούν ακόμα και στην ξηρά, κάτι που πιθανόν να ήταν πιο κοινό σε αρχαίες εποχές όταν άλλα αρπακτικά της ξηράς ήταν πιο πρωτόγονα. Η λιβελούλα ζει κυρίως κοντά σε λίμνες και ποτάμια.
Στο κεφάλι τους έχουν δύο κοντές και λεπτές κεραίες και δύο μεγάλα μάτια. Τα σύνθετα μάτια μιας ενήλικης λιβελλούλης αποτελείται από σχεδόν 30.000 ομματίδια το καθένα. Ο μικροσκοπικός της εγκέφαλος μπορεί και αποκωδικοποιεί τα σήματα που δίνουν αυτοί οι φακοί και εντοπίζει την παραμικρή κίνηση γύρω της. Τα φτερά τους είναι διαφανή, άχρωμα ή με βούλες. Η κοιλιά είναι μακριά, λεπτή και με πολύ ζωντανά χρώματα.
Ζει από 1-5 χρόνια σε κατάσταση προνύμφης μέσα στο νερό και 1 μήνα ως ενήλικη. Οι λιβελούλες πεθαίνουν το φθινόπωρο. Η λιβελούλα πετά αθόρυβα και μπορεί να πετάξει με 80 χλμ. Οι κυριότεροι εχθροί της είναι τα πουλιά (π.χ αλκυόνες) και οι αράχνες.
Οι λιβελλούλες μπορεί να μπερδευτούν με Ζυγόπτερα, τα οποία είναι παρόμοια στη δομή, αν και συνήθως πιο ελαφριά στην κατασκευή. Ωστόσο, τα φτερά των περισσότερων λιβελλούλων κρατούνται επίπεδα και μακριά από το σώμα, ενώ τα Ζυγόπτερα κρατούν τα φτερά τους διπλωμένα σε ηρεμία, κατά μήκος ή πάνω από την κοιλιά. Οι λιβελλούλες είναι ευκίνητες ιπτάμενοι, ενώ τα Ζυγόπτερα έχουν μια πιο αδύναμη, φτερουγισμένη πτήση. Πολλές λιβελλούλες έχουν λαμπερά ιριδίζοντα ή μεταλλικά χρώματα καθιστώντας τις εμφανείς κατά την πτήση. Τα σύνθετα μάτια μιας ενήλικης λιβελλούλης έχουν σχεδόν 24.000 ομματίδια το καθένα.
Οι λιβελλούλες είναι αρπακτικά, τόσο στο στάδιο των υδρόβιων νυμφών τους (γνωστές και ως ναϊάδες) όσο και ως ενήλικες. Σε ορισμένα είδη, το στάδιο της νύμφης διαρκεί έως και πέντε χρόνια και το στάδιο της ενηλικίωσης μπορεί να είναι έως και δέκα εβδομάδες, αλλά τα περισσότερα είδη έχουν διάρκεια ζωής ενηλίκων της τάξης των πέντε εβδομάδων ή λιγότερο, και μερικά επιβιώνουν μόνο για λίγες ημέρες. Είναι γρήγορα, ευκίνητα ιπτάμενα, μερικές φορές μεταναστεύουν σε ωκεανούς και συχνά ζουν κοντά στο νερό. Έχουν έναν μοναδικά πολύπλοκο τρόπο αναπαραγωγής που περιλαμβάνει έμμεση γονιμοποίηση, καθυστερημένη γονιμοποίηση και ανταγωνισμό σπέρματος. Κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος, το αρσενικό πιάνει το θηλυκό στο πίσω μέρος του κεφαλιού και το θηλυκό κουλουριάζει την κοιλιά του κάτω από το σώμα του για να πάρει σπέρμα από τα δευτερεύοντα γεννητικά όργανα του αρσενικού στο μπροστινό μέρος της κοιλιάς του, σχηματίζοντας τη στάση «καρδιά» ή «τροχό».
