Κνιδόζωα
Τα κνιδόζωα (λατ. Cnidaria, από το αρχαιοελληνικό κνίδη, που σημαίνει τσουκνίδα, εξαιτίας της ικανότητάς τους να κεντρίζουν) είναι μία συνομοταξία που περιλαμβάνει πάνω από 10.000 είδη ζώων που απαντώνται αποκλειστικά σε υδατικά, και κυρίως θαλάσσια περιβάλλοντα. Το χαρακτηριστικό γνώρισμά τους είναι τα κνιδοκύτταρα, εξειδικευμένα κύτταρα που που τα χρησιμοποιούν κυρίως για να ακινητοποιούν τη λεία τους. Τα σώματά τους συνίστανται από μεσογλοία, μία νεκρή ζελατινώδη ουσία που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο στρώματα επιθηλίου. Έχουν δύο βασικές μορφές: της ελεύθερης μέδουσας και του εδραίου πολύποδα, που είναι αμφότερες ακτινοσυμμετρικές, με στόματα περιβαλλόμενα από πλοκάμους που φέρουν κνιδοκύτταρα. Πολλά είδη κνιδοζώων δημιουργούν αποικίες, που είναι απλοί οργανισμοί αποτελούμενοι από μεδουσόμορφα ή πολυποδόμορφα ζωίδια ή και τα δύο. Οι δραστηριότητες των κνιδοζώων συντονίζονται και οργανώνονται από ένα αποκεντρωμένο νευρικό πλέγμα και απλούς υποδοχείς. Αρκετά ελεύθερα Κυβόζωα και Σκυφόζωα διαθέτουν στατοκύστες ως αισθητήρια της ισορροπίας και κάποια έχουν απλά μάτια. Δεν αναπαράγονται όλα τα κνιδόζωα εγγενώς. Πολλά έχουν πολύπλοκους κύκλους ζωής, με στάδια αγενούς πολύποδα και εγγενούς μέδουσας, αλλά κάποια παραλείπουν είτε το στάδιο του πολύποδα, είτε της μέδουσας.
Τα κνιδόζωα για πολύ καιρό ομαδοποιούνταν με τα κτενοφόρα στη συνομοταξία των Κοιλεντερωτών, αλλά η αυξανόμενη αντίληψη των διαφορών τους οδήγησε στον διαχωρισμό τους σε δύο ξεχωριστές συνομοταξίες. Τα κνιδόζωα ταξινομούνται σε τέσσερις κύριες ομάδες: τα σχεδόν εξ ολοκλήρου εδραία ανθόζωα (θαλάσσιες ανεμώνες, κοράλλια, φτερά της θάλασσας), τα ελεύθερα σκυφόζωα (μέδουσα), τα κυβόζωα (κυβοειδείς μέδουσες) και τα υδρόζωα, μια διαφορετική ομάδα, που περιλαμβάνει όλα τα κνιδόζωα του γλυκού νερού, καθώς και πολλές θαλάσσιες μορφές, και έχει και εδραία μέλη όπως η Ύδρα και ελεύθερα αποικιακά όπως η γαλέρα. Τα σταυρόζωα έχουν πρόσφατα αναγνωρισθεί ως ομοταξία αυτόνομη και όχι μία υποομάδα των σκυφοζώων και υπάρχει συζήτηση σχετικά με το αν τα μυξόζωα και τα πολυποδιόζωα είναι κνιδόζωα ή είναι πιο κοντά στα αμφίπλευρα (πολυπλοκότερα ζώα).
Τα περισσότερα κνιδόζωα τρέφονται με οργανισμούς που κυμαίνονται σε μέγεθος από πλαγκτόν έως ζώα αρκετές φορές μεγαλύτερων από τα ίδια, αλλά πολλά προσλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της τροφής τους από ενδοσυμβιωτικά φύκη και λίγα είναι παράσιτα. Πολλά αποτελούν λεία για άλλα ζώα, όπως για τους αστερίες, τους θαλασσίους γυμνοσάλιαγκες, τα ψάρια και τις θαλάσσιες χελώνες. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, των οποίων οι πολύποδες είναι πλούσιοι σε ενδοσυμβιωτικά φύκη, υποστηρίζουν μερικά από τα παραγωγικότερα οικοσυστήματα και προστατεύουν τη βλάστηση στις παραλιακές ζώνες και των ακτογραμμών από δυνατά ρεύματα και παλίρροιες. Ενώ τα κοράλλια είναι σχεδόν εντελώς περιορισμένα σε θερμά, αβαθή θαλάσσια ύδατα, άλλα κνιδόζωα ζουν σε βάθη, στις πολικές θάλασσες και σε γλυκά νερά.
Απολιθωμένα κνιδόζωα έχουν βρεθεί σε πετρώματα που σχηματίστηκαν περίπου 580 εκατομμύρια χρόνια πριν και άλλα απολιθώματα δείχνουν ότι τα κοράλλια ίσως παρουσιάστηκαν περίπου 490 εκατομμύρια χρόνια πριν και διαφοροποιήθηκαν μερικά εκατομμύρια χρόνια αργότερα. Απολιθώματα κνιδοζώων που δεν δημιουργουν ορυκτοποιημένες δομές είναι πολύ σπάνια. Οι επιστήμονες σήμερα πιστεύουν ότι τα κνιδόζωα, τα κτενοφόρα και τα αμφίπλευρα συνδέονται στενότερα με τους ασβεστόσπογγους, παρά με τους άλλους σπόγγους, και ότι τα ανθόζωα είναι εξελικτικά συγγενείς των άλλων κνιδοζώων και τα πλέον στενά συγγενικά με τα αμφίπλευρα.
Τα Σιφωνοφόρα είναι τάξη των Υδροζώων, τα οποία Υδρόζωα είναι Ομοταξία των Κνιδοζώων. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ένα σιφωνοφόρο, του γένους Apolemia, με μήκος 46 μέτρα. Θεωρείται το μακρύτερο ζώο που έχει καταγραφεί ποτέ, στην περιοχή Ningaloo του Ινδικού Ωκεανού, στα ανοικτά των ακτών της Δυτικής Αυστραλίας.
